1 Inleiding
Dieselgemaal De Biezen is in 1925 gebouwd op de fundering van een wipwatermolen. Nadat een nieuw elektrisch gemaal de bemaling heeft overgenomen, heeft het jarenlang leeg gestaan. De RGS (Regionale Gemalenstichting Alblasserwaard en Vijfheerenlanden) heeft in 2005 het gemaal van het Waterschap Rivierenland overgenomen, om dit als cultureel erfgoed te behouden. Het gemaal wordt onderhouden door vrijwilligers en is open voor bezoekers op de Landelijke Gemalendag, de Open Monumentendag en op verzoek van belangstellenden. Dan draaien ook de Crossleymotor en de centrifugaalpomp.
2 Schade aan het gebouw, noodzakelijke revisie motor c.a.
Vanouds vertoonde het gebouw aan de westzijde enkele scheuren in de vloer. In de extreem droge zomer van 2018 ontstonden scheuren aan de noordwestzijde van de gevel. Begin 2019 is onderzoek gedaan in het regionaal archief te Gorinchem, waar het complet bouwdossier van het gemaal is opgeslagen. Uit onderzoek bleek dat het gemaal ca. 1,20 m langer was dan de fundering van de gesloopte wipwatermolen. Dat deel was niet onderheid en hierdoor zijn de scheuren ontstaan, specifiek ter plaatste van een groot koelwatervat van de motor. Om verdere schade aan het gebouw te voorkomen moest dit euvel opgelost worden.
Daarnaast bleek dat sprake was van achterstallig onderhoud aan de motor. Daar de motor toch niet kon draaien is gekeken op welke wijze een noodzakelijke revisie mogelijk was.
3 Uitvoering
Na diverse externe adviezen (ingenieursbureau, grondonderzoek, constructie) is een funderingsplan opgesteld, zijn een omgevings- en watervergunning aangevraagd en is gezocht naar voldoende financiën. Met bijdragen van de Gemeente Vijfheerenlanden, het Waterschap Rivierenland, het Cultuurfonds en inzet van eigen reserves, was het in 2022 mogelijk te starten met de uitvoering. Hierbij hebben de vrijwilligers zich enorm ingezet, specifiek voor de totale herinrichting buitenterrein en voor de revisie motor. Mede dankzij deze grote inzet was het mogelijk ook noodzakelijke grotere onderhoudswerken uit te voeren aan het gebouw, naast het herstel van de scheuren.
4 Het resultaat
Het bestuur van de RGS en de vrijwilligers van het gemaal zijn bijzonder trots op het bereikte resultaat. Het gemaal kan na zes jaar weer opengesteld worden voor belangstellenden. Het gemaal is uitgerust met een dubbel aanzuigende centrifugaalpomp (capaciteit 60 m³/min., opvoerhoogte van 1,00 m). De pomp wordt door een unieke 1 cilinder Crossley-motor aangedreven. Bij extreme neerslag is het op verzoek mogelijk ook dit gemaal in te zetten!
Augustus 2024 (JAK)